Birol BOZKURT
Bankacılık bölümünde ise iki seçim döneminde hem kredi hem de mevduat cephesinde hareketli günler yaşanıyor. Bankacılık şubesi kaynak tarafında rekabeti sonuna kadar yaşarken, kredi cephesinde çok dikkatli bir yol çizmeye çalışıyor.
Bir süredir gelen düzenlemeler hem bankacılık departmanında hem de iş dünyasında yoğun pazarlıkların yaşandığı bir sürecin kapılarını araladı. KKM’de bankalar, müşterinin mevduatına göre faiz ve prim konusunda ağızlarını açarken, kredi tarafında avantajlı işlerle müşteri yarışına girdiler.
Aralık 2021’de hayatımıza giren Döviz Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarına ilişkin tartışmalar gündemde kalıyor. 24 Eylül 2021’de başlayan faiz indirimlerinin etkisiyle kurlarda hızlı yükseliş gördük. 23 Eylül’de 8,65 TL olan dolar kuru, KKM açıklamasının hemen öncesinde 20 Aralık’ta 18,36 TL’ye yükselmişti. . 24 Eylül-20 Aralık arasındaki 88 günde dolar, Türk lirası karşısında yüzde 112 değer kazandı.
KKM’nin açıklamasıyla çok hızlı düşmeye başlayan dolar 11 liraya kadar geriledi. 20 Aralık’tan sonra hızla değer kaybeden dolar, o günden itibaren kademeli olarak yükselmeye başladı. Dolar kurunda bugünlerde 19.80 TL’yi aşan yükselişin önüne geçmek isteyen Merkez Bankası, bu süreçte KKM’yi teşvik edecek bir dizi uygulamayı hayata geçirdi.
Başlangıçta KKM faiz oranını siyasi oranın 3 puan üstü ile sınırlayan Merkez Bankası, Mart ayının bu sonunda da tamamen kaldırdığını açıkladı. KKM’nin dövize çevirme tavanı 26 Ocak’ta kaldırıldı. Böylece hızla yükselmeye başlayan KKM faiz oranları şu anda yüzde 40’lara yaklaştı. TL mevduat faizleri şimdiden yüzde 40’ları geçti.
KKM’de primler yüzde 5’e ulaştı
Müşterilerini KKM’ye yönlendirmek isteyen bankalar, müşterilerine verdikleri primleri artırmaya başladı. Döviz hesaplarına uygulanan faiz oranlarının artmaya başladığını daha önce yazmıştık.
Ancak liralaştırma stratejisi kapsamında KKM hesaplarının teşvik edilmesi amacıyla bugün gelinen noktayı DÜNYA’ya açıklayan iş dünyası kaynaklarından edindiğimiz bilgilere göre, altın ve dövize çevirmeli KKM hesaplarında primler 2019’a ulaştı. yüzde 5 Örneğin banka, 1,5 milyon TL’lik altın hesabının KKM’ye çevrilmesi karşılığında müşterinin hesabına 75 bin TL nakit prim yatırıyor.
Bunun dışında yüzde 40’a yakın faiz oranları da müşterilerin beğenisine sunuluyor. KKM’nin hizmete girdiği 24 Aralık 2021 haftasında 238,9 milyar dolar olan Döviz Depo Hesaplarının (DTH) büyüklüğü, 12 Mayıs 2023 haftasında 185,6 milyar dolara geriledi.
Faiz indirimlerinden önceki son iki yılda yabancı mevduatın toplam mevduat içindeki payı %50-55 aralığındaydı. Faiz indirimleriyle birlikte insanların hızlı bir şekilde dövize yönelmesi bu payı %65’e kadar çıkardı. KKM’nin devreye girmesiyle bu pay hızla düştü ve 2023 Mart ayı itibarıyla bu pay %42’ye geriledi.
Mevduat oranları %40’ı aştı
Mevduat faizleri ile politika faizleri arasındaki fark açılmaya devam ediyor. Merkez Bankası verilerine göre TL mevduat faizlerine uygulanan azami faiz oranları son Mart ayı verilerine göre yüzde 40’a ulaştı. Yılın ilk ayında yüzde 30 faiz sunan 1 yıl ve daha uzun vadeli TL mevduatlara uygulanan azami faiz oranı Mart ayında yüzde 40’a çıktı.
Konuştuğumuz bankacılık kaynakları bu oranların yüzde 40’ı geçtiğini, hatta bazı bankalarda yüzde 50’ye yaklaştığını söylüyor. 3 aya kadar vadeli TL mevduat için azami faiz oranı yüzde 39,5’e yükselirken, 1 aya kadar vadeli mevduat için faiz oranı yüzde 38 seviyesinde. 3 aya kadar vadeli TL mevduatta ortalama faiz oranı 12 Mayıs haftasında yüzde 30,47’ye yükseldi.
5 Mayıs haftasında faiz oranı %29,05 idi. 12 Mayıs haftası verilerine göre ihtiyaç kredilerinde uygulanan faiz oranı son iki ayda hızla artarak yüzde 34’ü aştı. İhtiyaç kredisi faiz oranı yüzde 30’dur. Politika faizi yüzde 8,5.
Kredi oranları dalgalanıyor
Geçtiğimiz hafta yaşanan gelişmelerin ardından nakit avans ve KMH limitleri kaldırılsa da vatandaşların ihtiyaç kredisi talebi yüksek seyrini koruyor. Konut ve taşıtta frene basan bankalar, ihtiyaç kredisinde yapılan düzenleme nedeniyle kredi faizlerini çok sık değiştirebiliyor.
Bazı bankalarda gün içerisinde şubeden çekilen ihtiyaç kredisi faizi kişinin gelir düzeyine ve derecesine göre değişmekle birlikte 1 puandan fazla dalgalanma gösterebilmektedir. Bankacılar, talebi karşılarken tahvil alma zorunluluğu nedeniyle talebi kısmak için faiz artırımına gidildiğini, talep normale dönünce piyasa kurallarına geri dönüldüğünü söylediler.
